نوشته های مرتبط
سواد کوه گردی
شهرستان سوادکوه یکی از شهرستانهای استان مازندران در شمال ایران است که در ناحیهٔ البرز مرکزی و در مجاورت استان سمنان قرار گرفته است.
شهرستان سوادکوه از سمت شمال به شهرستان قائمشهر، از سمت جنوب به شهرستان فیروزکوه در استان تهران و شهرستان مهدیشهر در استان سمنان، از سمت غرب به شهرستان بابل و از سمت شرق به شهرستان ساری و ارتفاعات دودانگه و دهستان چاشم در شهرستان مهدیشهر محدود است.
جمعیت این شهرستان طبق سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، ۴۳،۹۱۳ نفر بوده که متشکل از ۱۴،۹۵۶ خانوار است.
مساحت آن به ۲۰۷۸ کیلومتر مربع می‌رسد.
این شهرستان با ترا کم نسبی جمعیت ۹/۳۲ نفر در هر کیلومتر مربع مساحت، دارای پائین‌ترین میانگین در سطح شهرستانهای استان مازندران است.
مراکز تاریخی و باستانی
کرداباد
در حوالی شهر زیراب روستایی به نام کردآباد وجود دارد که به لهجه محلی به آن کردوا گفته میشود.
اهالی این محل از مهاجران کرد به این ناحیه هستند.
گفته شده طایفه تگمه ساکن در اتو که در گذشته گله دار و عشایر بودند ابتدا از همین کردآباد برخاسته و به حدود اتوی کسلیان آمدند. اصل و ریشه تمام اهالی کردآباد (پدران آنها) از کردستان است که در چند صدسال پیش به این نواحی کوچ کرده‌اند.
یکی از روستاهای زیبا در شهر زیراب می‌باشد که از نظر پوشش گیاهی همچنان بکر مانده و صاحب دو امامزاده به نامهای امامزاده جمال الدین و امامزاده طاهر می‌باشد که مورد توجه مردم این منطقه می‌باشد.
محله قدیم آلاشت
محله قدیمی آلاشت با ثبت ملی ۸۶۷، زادگاه رضاشاه سرسلسله دودمان پهلوی در ۴۰ کیلومتری زیرآب (منطقه سوادکوه) و ۳۵ کیلومتری پلیس راه آزادمهر قرار دارد.
آلاشت در منطقه‌ای کوهستانی و جنگلی واقع شده و خانه‌های آن اغلب از خشت خام ساخته شده و بام آنها نیز با تخته پوش پوشانده شده‌است.
کوچه‌های محله قدیمی، باریک، سنگی و شیب تندی دارند.
آلاشتی‌ها هر محله از دهشان را به نامی می‌شناسند. زادگاه پهلوی اول در محله پهلوان خلیل قرار دارد که ساختمان آن در اصل دو اشکوبه بوده‌است.
اشکوب فوقانی آن در اثر زلزله فروریخته بود که دردوران پهلوی دوم به وسیله سازمان سابق میراث فرهنگی به همان سبک اولیه تجدید بنا شده‌است.
این خانه امروزه به عنوان موزه مردم شناسی در خدمت عموم مردم جهت بازدید قرار می‌گیرد.
آلاشت هم خنک است و هم سرسبز، اما مهم تر از این ها، بخشی از بافت سنتی شهر، با آن خانه های خشتی شیروانی دار، هنوز سالم است.
این بافت تاریخی در فهرست آثار ملی هم ثبت شده است می توانید یک روز را به گشت و گذار در محله قدیمی آلاشت و کوچه پس کوچه های باریکش اختصاص دهید و از معماری قدیمی مازندران و خنکای شهر لذت ببرید.
گفته می شود آلاشت، این شهر مرتفع در زبان محلی، «آشیانه عقاب» معنا می دهد.
بافت شهر: آلاشت شهر نسبتا مرتفعی است و اطرافش هم تپه های کوچک و بزرگ فراوانی وجود دارد.
هم روی این تپه ها و هم داخل شهر، درختان قدیمی و زبیایی خواهید دید.
یکی از جذابیت های شهر، غیر از این طبیعت زیبا، بافت خانه های قدیمی شهر است.
این خانه های قدیمی خشتی است و سقف آن ها چوبی که معمولا با رنگ های مختلف رنگ شده اند و از دور چشم انداز زیبایی به شهر می دهند. از گشت و گذار در بخش قدیمی شهر که در فهرست میراث ملی هم ثبت شده، با کوچه های باریک و پرشیبش غفلت نکنید.
گویش
بومیان سوادکوه نیز مانند نقاط دیگر مازندران گویش و زبان طبری یا همان زبان مازندرانی را با لهجه خاصی تکلم می‌کنند.
شایان ذکر است که بیشتر واژه‌های زبان طبری به دلیل نفوذ زبانهای دیگر در استان مازندران فراموش شده ولی در سوادکوه از اصالت بیشتری برخوردار بوده و کمتر دچار صدمه گردیده‌است.
در گذشته‌های دور زبان پهلوی در این ناحیه رایج بود و تا قرن پنجم هجری قمری نیز مردم این دیار با زبان پهلوی گفتگو می‌کردند و دیرتر از نقاط دیگر ایران تحت نفوذ زبان و فرهنگ بیگانه قرار گرفتند.
آداب و رسوم
تا چند دهه قبل آداب و رسوم سنتی که از دوران باستان به یادگار مانده بود در سوادکوه رواج داشت اکنون بسیاری از آنها به خاطر رسوخ تفکرات خاص شهرنشینی به فراموشی سپرده شده و نسبت‌های بر جای مانده نیز دچار تغییرات اساسی گردیده‌است.
مردم منطقه سوادکوه مانند دیگر مناطق مازندران آئینهای سنتی و مذهبی ماه مبارک رمضان، عید فطر، قربان و غدیر خم و جشن‌های میلاد ائمه بهمراه سوگواری خاص ماه محرم و آئینهای ملی عید نوروز، شب یلدا را بر پا می‌دارند.
از دیگر سنتهای زیبا و نیکوی قدیمی شب نشینی است که توأم با بیان حکایات و اساطیر قدیم می‌باشد.
در این دور هم‌نشینی‌ها تنقلات و شیرینی‌های سنتی مانند پشت زیک، ماکلمه و نان کتی نیز تهیه و استفاده میشود و تا میهمان قندان را برنگرداند، میزبان دادن چای را قطع نمی‌کند.
باورهای خرافی مثل زوزه شغال، بانگ مرغ، دیدن زن در شروع مسافرت بر سر راه و . . . نیز وجود داشت و اکنون نیز بندرت دیده میشود.
در آئین سنتی ۲۶ عید ماه که هر ساله در پایان ماه تیر برگزار میشود اهالی بیاد در گذشتگان و نیاکان خود در کنار مزار آنها به مرثیه خوانی، پذیرای و برپائی ورزشهای سنتی اهتمام می‌ورزند.
از رسوم جالب دیگر منطقه، مراسم پنو می‌باشد که خاص دامداران و دامپروران بوده و بیشتر در زمان انتقال دامها به نواحی ییلاقی و ارتفاعات اجرا میشود.
مراسم نوروز خوانی در ماه پایانی زمستان و در آستانه عید نوروز شبانان و چوپانان مناطق ییلاقی شب هنگام با کوبیدن درب منازل آغاز بهار و پایان زمستان را بشارت می‌دهند. علاوه برآن با تکان دادن زنگوله و ایجاد سر و صدا وارد روستاها می‌شوند و با آهنگ و آوئی ویژه شعر می‌خوانند و از صاحب خانه مژدگانی طلب می‌کنند.
زنان کدبانو مژدگانی دادن را نیک پنداشته و از شگون‌های خوب می‌دانند.
در برخی از اوقات نوروزی خوان یک کیسه کوچک را به سر یک طناب کوتاه می‌بندند و آن را به داخل منازل انداخته و صاحب خانه پس از پرکردن کیسه از پول یا شیرینی، تخم مرغ، قند، چای و آن را به نوروزی خوان برمی‌گرداند.
تنها دریاچه شهرستان سوادکوه
دریاچه شورمست، تنها دریاچه طبیعی شهرستان سواد کوه که وسعت آن ۱۵ هزار متر مربع و عمق آن ۵ متر است.
این دریاچه در ۵٫۵ کیلومتری شهرپل سفید واقع شده‌است.
دریاچهٔ طبیعی شهرستان سوادکوه، در ۶ کیلومتری غرب شهر پل سفید و در ارتفاعات مشرف به این شهر در مجاورت روستای شورمست واقع شده‌است.
منظره این دریاچه با جنگل اطراف آن که از درختان کهنسال و بلند قامت توسکا پوشیده شده، آن را به یکی از زیباترین اماکن موجود در شهرستان سوادکوه تبدیل ساخته‌است.
در حال حاضر همواره مسافران، طبیعت گردان و ماهیگیران زیادی از این دریاچه بهره‌برداری می‌کنند.
با بهسازی راه دسترسی، احداث امکانات تفریحی مانند قایق، پدالو، اسکی روی آب و اقامتگاه ساده بهمراه سرویس بهداشتی، می‌توان به جذب توریست در شهرستان سوادکوه کمک شایانی نمود.
برج لاجیم
برج لاجیم در شمار آثار زمان تسلط آل زیار بر طبرستان در فاصله سالهای ۳۱۶ الی ۴۴۳ هجری قمری است.
این بنای تاریخی در خارج از یک گنبد مخروطی ساده و ظریف پوشیده شده است که در داخل به حالت مدور تغییر شکل می‌دهد. ورودی این بنای آجری در سمت شرق است و پایه گنبد به وسیله یک ردیف طاق‌نما تزئین شده است. در کمربند زیر گنبد دو کتیبه به خط کوفی و پهلوی بر روی هم قرار گرفته است.
این دو کتیبه بشکل زیبایی با آجرهای تراش‌خورده در زمینه‌ای از گچ سفید نصب شده‌اند کتیبه با خط کوفی نام کیا اسماعیل ابوالفوراس شهریار ابن‌عباس صاحب بنا و تاریخ ۴۱۳ هجری قمری را نشان می‌دهد. شرح مختصری از تاریخچه و معماری بنا به صورت پوستر در داخل برج لاجیم قرار داده شده است.
جاده دسترسی به روستای لاجیم از شهر زیرآب آغاز میشود و پس از طی یک مسافت ۲۷ کیلومتری به سر گردنه مرتفعی می‌رسد که از طبیعت و ارتفاعات جنگلی خارج و به چمنزار و بوته زارهای زیبا بدل می‌گردد.
ظاهراً اخیرا قسمت‌های داخلی این برج مورد مرمت قرار گرفته است.
نکته دیگر وجود یک مقبره در داخل بنای برج است.
به گفته اهالی این مقبره مربوط به یکی از امام زادگان است.
محوطه اطراف برج در واقع قبرستان لاجیم است؛ که محل تدفین متوفیان روستا است.
در کنار برج لاجیم، بنای یادبودی برای شهداء لاجیم ساخته شده است که در آن ۸ نفر دفن شده‌اند
غذاهای سنتی
مردم سوادکوه بسیار مهمان نواز و سخاوتمند هستند و میهمان در نزد آنان از حرمت و ارزش والایی برخوردار است.
بدین خاطر در پذیرائی و تزئین سفره غذا نیز دارای ذوق و سابقه درخشانی می‌باشند در طبخ غذا هم هنر و ظرافت بسیاری بکار می‌برند. برخی از غذاهای سنتی این منطقه عبارتند از:
تیرنگ بشتی: که غذای بسیار لذیذ و مقدس بوده و به غذاهای دسته جمعی و گروهی معروف است.
تهیه آن بدین صورت می‌باشد که برنج مرغوب با شیر پخته میشود وسپس روغن حیوانی را تفت داده و به آن اضافه می‌کنند و در ادامه شیر، ماست و سر ماست نیز با آن مخلوط شده و پس از بهم زدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ارسیولی: که نوعی نان است و با آرد برنج و تنور سنتی تهیه میشود و کیفیت و طعم آن نیز کم‌نظیر است.
کماج: نوعی شیرینی مقدسی است و با آرد، زردچوبه، کره یا روغن حیوانی و شیر درست میشود و بسیار مطبوع و خوش‌خوراک می‌باشد. این غذا بیشتر توسط دامداران تهیه میشود.
حلوای مخصوص: که در عروسیها و اعیاد و جشن‌های مذهبی، سنتی و ملی تهیه می‌گردد.
از فراورده‌های دیگر غذائی این منطقه می‌توان به پیسه گنه و محصولات لبنی مانند خامه، سرشیر، ماست، سرماست، دوغ، کشک، پنیر، کره، آلوشه و تنقلاتی مانند پشت زیک، ماکلمه و نان کتی اشاره کرد
علاوه بر موارد فوق شهرستان سوادکوه دارای جاذبه های طبیعی فراوان از جمله غارها / آبشار ها و جنگل های زیبایی است که باعث میشود هرساله گردشگران بسیاری از این شهرستان زیبا دیدن کنند اما امکان توصیف تمامی زیبایی های سوادکوه در این پست مقدور نبود
لذا فقط تعدادی از عکسهای زیبای این شهرستان را باشما به اشتراک میگذاریم :
